Dostosowanie instytucji i usług publicznych do potrzeb osób starszych

Z czym wiąże się wyzwanie?

Starsze osoby chcące skorzystać z usług publicznych napotykają wiele barier: nie mają dostępu do informacji, miejsca są słabo oznakowane, budynki niedostępne np. dla osób z ograniczoną mobilnością, a pracownicy instytucji publicznych nie potrafią się dobrze komunikować.
W miastach, gdzie jest dużo różnych instytucji publicznych, brakuje starszym osobom przystępnych informacji, czym się konkretnie zajmują, jakie mają kompetencje i jakie oferują świadczenia: urząd, placówka zdrowia czy pomocy społecznej, instytucja kultury.
Wiele informacji można znaleźć tylko online, tymczasem wiele osób w starszym wieku wciąż preferuje tradycyjne kanały komunikacji.
Instytucje publiczne bywają zorganizowane w taki sposób, że stają się niedostępne dla starszych użytkowników. Jeśli różne sprawy trzeba załatwić w kilku oddalonych od siebie „okienkach”, to nawet jeśli nie ma żadnych barier architektonicznych np. schodów, będzie to wręcz niemożliwe dla osób mających trudności w poruszaniu się. Jeśli oznakowanie nie jest odpowiednio wyraźne, to słabiej widzące starsze osoby będą czuć się zdezorientowane i zagubione.
Pracownicy instytucji publicznych nie zawsze potrafią przekazać informacje w sposób zrozumiały dla osób starszych. Utrudnia to im korzystanie z usług publicznych, a nawet może prowadzić do istotnych nieporozumień, w tym tych dotyczących np. zdrowia.
Na terenach wiejskich problem jest jeszcze większy, bo instytucji publicznych jest mniej i nie mają tak dobrej infrastruktury. Starszym osobom trudno jest dotrzeć do placówek zdrowia czy urzędów, bo odległości do pokonania są duże, a transportu publicznego brak.

Kto się z tym wyzwaniem mierzy?

Wiele osób starszych ma trudności z dostępem do informacji, oznakowaniem przestrzeni czy kontaktami z pracownikami instytucji publicznych.
Starsi ludzie z ograniczoną mobilnością mają duże trudności w poruszaniu się w przestrzeniach publicznych. Są to osoby z chorobami stawów, osłabieniem mięśni czy niepełnosprawnością ruchową.
Osoby starsze z ograniczeniami sensorycznymi, w tym z osłabionym wzrokiem, słuchem czy poczuciem równowagi mają problem z powodu słabego oznakowania przestrzeni publicznej i nieczytelnych instrukcji. Brakuje odpowiednich narzędzi wspomagających, takich jak systemy powiadomień dźwiękowych lub wizualnych czy udogodnień, dzięki którym mogą poczuć się pewniej podczas wizyty w placówce.
Kolejna grupa to osoby starsze zamieszkujące obszary wiejskie. Ze względu na duże odległości mają ograniczony dostęp do usług publicznych.
Osoby starsze, które nie znają zbyt dobrze nowoczesnych technologii, nie potrafią odnaleźć i zrozumieć niezbędnych informacji. W efekcie nie mogą z różnych usług publicznych skorzystać.
Osoby starsze z niskim poziomem wykształcenia i świadomości społecznej mają trudności ze zrozumieniem skomplikowanych procedur administracyjnych i języka używanego przez pracowników instytucji publicznych.
Wreszcie osoby starsze np. zamknięte w domach w związku z przewlekłą chorobą nie są w stanie korzystać z wielu usług publicznych, które nie mają formy mobilnej, “z dostawą do domu”.

Co możesz z tym zrobić?

Oto kilka przykładowych obszarów, które domagają się szukania pomysłów na rozwiązania:
– zwiększanie dostępu do wielokanałowej informacji o lokalnych usługach publicznych, miejscach ich świadczenia, sposobów załatwiania spraw, upraszczanie języka komunikacji;
– audyt i partycypacyjne planowanie oznakowania przestrzeni publicznej, w tym w urzędach, placówkach zdrowia i pomocy społecznej, instytucjach kultury; oznakowanie, które jest czytelne dla osób z różnymi ograniczeniami czy w różnym stanie zdrowia;
– wzmacnianie kompetencji komunikacyjnych pracowników instytucji publicznych, podnoszenie ich świadomości szczególnych potrzeb, trening empatycznej komunikacji z osobami starszymi, tworzenie platform wymiany doświadczeń i dobrych praktyk;
– zwiększenie dostępności przestrzeni publicznej oraz transportu, m.in. poprzez partycypacyjne planowanie remontów, tworzenie transportu wspólnotowego, ride-sharing na poziomie lokalnym;
– przeciwdziałanie izolacji społecznej poprzez tworzenie usług mobilnych i sieci wsparcia ułatwiających dostęp do usług publicznych osób z przewlekłymi chorobami.