Wsparcie dla dojrzałych osób migranckich w znajdowaniu pracy i mieszkania

Z czym wiąże się wyzwanie?

Kiedy myślimy o migracji do innego kraju, zwykle wyobrażamy sobie młodsze pokolenia pełne energii i planów na przyszłość. Rzadziej zastanawiamy się nad sytuacją starszych osób, które w nowym miejscu muszą zbudować swoje życie od podstaw, a czasem też odnaleźć się na rynku pracy. Dla wielu to niezwykle trudne wyzwanie: jak znaleźć mieszkanie, jak je utrzymać, jak zdobyć zatrudnienie w obcym kraju, gdzie barierą są nie tylko język i kultura, ale także uprzedzenia wobec ich wieku.
Dla wielu osób w późnej dorosłości, które nadal są sprawne, praca w nowym kraju bywa koniecznością. Brak emerytury we własnym kraju lub emerytura tak niska, że nie wystarcza w Polsce nawet na najskromniejsze życie zmusza starsze osoby migranckie do szukania pracy. Nie jest też łatwo znaleźć mieszkanie, które można utrzymać z niewielkich dochodów.
Ponadto osoby starsze, jeśli migrują z rodziną, bywają od niej zależne, a w efekcie mają obniżone poczucie własnej wartości i ich życie jest gorsze.

Kto się z tym wyzwaniem mierzy?

Według oficjalnych statystyk dostępnych w Polsce liczba migrantów i uchodźców w wieku 60 lat i więcej wynosi ponad 27 tysięcy. Trudno ocenić, jak dużo jest osób migranckich bez zalegalizowanego pobytu. Brakuje badań ich sytuacji życiowej, materialnej, mieszkaniowej.
W oparciu o nieliczne dostępne dane i obserwacje można zauważyć, że adaptacja do nowego rynku pracy bywa wyzwaniem dla starszych migrantek i migrantów. Wielu z nich pracuje poniżej swoich kwalifikacji. Ponadto mierzą się z obcym językiem, odmiennymi technologiami, procesami rekrutacyjnymi i wymaganiami, które trudno im zrozumieć, a następnie się do nich przystosować.
Starsi migranci często nie mają dostępu do programów szkoleniowych, które pomogłyby im w przekwalifikowaniu się czy dostosowaniu do miejscowego rynku pracy. Lepiej mogą radzić sobie mężczyźni, bo jest zapotrzebowanie na bardziej “męskie” specjalności. Niektóre zajęcia np. opieka nad osobami zależnymi bywają szczególnie wypalające, a zatrudnieni opiekunowie wymagają wsparcia psychologicznego czy emocjonalnego.
Trudności w znalezieniu mieszkania mogą wynikać ze względów formalnych, zwłaszcza w przypadku osób bez zalegalizowanego pobytu lub w sytuacji, kiedy wymagane jest skompletowanie różnych dokumentów. Osoby pracujące korzystają czasami z kwater pracowniczych lub pomocy agencji/pracodawcy.
Warunki wynajmu mieszkań bywają bardzo trudne, zwłaszcza dla osób starszych. Koszty utrzymania mieszkania (czynsz, opłaty) oraz inne niezbędne wydatki mogą być znacznym obciążeniem zwłaszcza dla tych, którzy nie mają stałego źródła dochodu lub korzystają jedynie z niewielkich świadczeń socjalnych.
W przypadku migrantek i migrantów z doświadczeniem uchodźczym znalezienie pracy i mieszkania jest tym trudniejsze, im dłuższy czas spędzili w ośrodku dla uchodźców czy innym miejscu zbiorowego zakwaterowania. Stereotypy, skutkujące dyskryminacją ze względu na wiek, przynależność etniczną, rasę osób pragnących wynająć mieszkanie, są kolejną przeszkodą.

Co możesz z tym zrobić?

Wiele opisanych kwestii wymaga rozwiązań systemowych, ale można też poszukiwać pomysłów na działania bazujące na społecznej, lokalnej solidarności i sieciach wsparcia. Warto zainteresować się następującymi obszarami:
– budowanie świadomości tych wyzwań wśród pracodawców,
– tworzenie partnerstw polepszających dostęp starszych osób migranckich do lokalnego rynku pracy,
– tworzenie elastycznych i przyjaznych miejsc pracy wolnych od dyskryminacji,
– zajęcie się kwestią różnorodności w miejscu pracy,
– prowadzenie działań, które pomogą osobom uchodźczym nabywać, wzmacniać lub uzupełniać kompetencje poszukiwane na rynku pracy,
– kreowanie przestrzeni do wymiany doświadczeń,
– korzystanie z istniejących lokalnie sieci społecznych,
– rozwijanie i upowszechnianie idei mieszkalnictwa wspomagającego, międzypokoleniowego, cohousingu z udziałem starszych osób migranckich,
– rozwijanie rynku wymiany usług i rzeczy, wspierających finanse i samowystarczalność starszych migrantek i migrantów.